Treść pisma do Marszałka Senatu RP Tomasz Grodzkiego z dn. 19.04.21r.
27 stycznia 2021 roku w Senacie RP odbyło się Forum dla Edukacji „Przyszłość szkoły. Szkoła przyszłości” organizowane z inicjatywy senatorki Joanny Sekuły, przez Stowarzyszenie dO!PAmina Lab w partnerstwie z Senatem Rzeczypospolitej Polskiej, rzecznikiem Praw Obywatelskich Adamem Bodnarem oraz Stowarzyszeniem Umarłych Statutów. Jego kontynuacją był cykl narad o edukacji, które odbyły się w okresie luty – marzec 2021r., jako wielo-środowiskowy namysł nad kondycją polskiej oświaty, przestrzeń promocji wartościowych praktyk oraz upowszechniania nowoczesnych rozwiązań mających na celu odnowę szeroko pojętej szkoły, poprzez inspirowanie do zmiany, by uczyć (się) lepiej i skuteczniej oraz na miarę XXI wieku. Wierzymy, że dzięki temu udało nam się wspólnie stworzyć ogólnopolską platformę współpracy i konkretnego działania na rzecz nowych (pilnych i koniecznych) jakości w edukacji. Celem Forum i zrealizowanych narad było wypracowanie postulatów, wniosków i rekomendacji, w kontekście kierunków rozwoju polskiej oświaty i niezbędnych zmian w systemie edukacji.
Polska szkoła potrzebuje dialogu i
potrzebuje mądrych, ewolucyjnych zmian, które nie będą uzależnione od
politycznych interesów. Od edukacji i szkoły wszystko się zaczyna,
a każda złotówka wydana na kształcenie i na rozwój kompetencji uczniów i
uczennic oraz nauczycieli i nauczycielek jest inwestycją służącą rozwojowi nas
wszystkich, naszego kraju. Dlatego, głośno stanowczo i zdecydowanie upominamy
się dziś o dobrą szkołę dla naszych dzieci (bez przemocy, przymusu wyrabiania
cudzych norm i presji), zorientowaną na człowieka Małego i Dużego (a nie na
wyniki i rankingi), taką która dodaje skrzydeł (a nie je podcina), która
sprzyja rozwojowi we własnym tempie (nie na akord i według uśrednionej normy),
uczy współpracy (nie rywalizacji) i którą się lubi. Domagamy się edukacji z
wizją, która ma sens i cel.
W związku z powyższym – po intensywnych miesiącach działań na rzecz edukacji
i szkoły, nawiązywania współpracy, zbierania informacji zwrotnych, na bazie doświadczeń własnych zdobytych podczas zrealizowanych szkoleń, webinariów, kafejek edukacyjnych, ale też na podstawie przeprowadzonych wielogodzinnych debat o edukacji, w których wzięli udział aktywiści, społecznicy, samorządowcy, Uczniowie i Uczennice oraz Nauczyciele i Nauczycielki, przedstawiciele środowiska naukowego/akademickiego i mediów, a także Rodzice stworzyliśmy listę priorytetów/wyzwań i wspólnym głosem wnioskujemy, postulujemy i rekomendujemy:
1) PRZYJĘCIE ZA PUNKT WYJŚCIA FAKTU, ŻE W EDUKACJI MAMY DO CZYNIENIA
Z POGŁĘBIAJĄCYM SIĘ POWAŻNYM, GŁĘBOKIM KRYZYSEM, KRYZYSEM, KTÓRY WYMAGA ODPOWIEDZIALNYCH I MĄDRYCH DZIAŁAŃ ZARZĄDCZYCH I NAPRAWCZYCH ORAZ AUTENTYCZNE, DŁUGOFALOWE, STRATEGICZNE (NIE POZOROWANE I FIKCYJNE) ZAJĘCIE SIĘ JEGO ROZWIĄZANIEM. Tradycyjna szkoła nastawiona na wyniki, rankingi, dyplomy i egzaminy nie sprzyja zdobywaniu wiedzy ani rozwojowi, permanentne ocenianie oraz narzucanie aktywności rywalizacyjnych niszczą radość i motywację do uczenia się, alarmująco narastają kryzysy psychologiczne dzieci i młodzieży, spada dobrostan nauczycieli i nauczycielek, który również przekłada się na spadek dobrostanu uczniów i uczennic, dodatkowo okres edukacji zdalnej intensyfikuje i eskaluje trudności, generując nowe zapaści: zjawisko „znikania uczniów i uczennic z systemu”, lęk przed powrotem do szkół, lęk i frustracje związane z obsesyjnym nadrabianiem podstawy programowej, spadek zaufania, narastające rozwarstwienie edukacyjne, obciążanie dzieci i młodzieży nauką/zadaniami/pracami ponad wszelką miarę (w tym na korepetycjach i innych dodatkowych kursach) i często pozostawianie ich z tym bez żadnego wsparcia (“wykonaj samodzielnie w domu”, “proszę przerobić materiał od. do..”), brak lub bardzo ograniczone relacje rówieśnicze, ograniczone możliwości ruchu (zawieszone zajęcia sportowe, nieczynne baseny), ograniczone możliwości kontaktu z naturą/przyrodą. To, musimy się do tego przyznać, nieumiejętne zarządzanie kryzysem przez dorosłych obciąża dzieci i młodzież,
w sposób którego nie sposób dłużej dźwigać!
2) POWOŁANIE ZESPOŁU PARLAMENTARNEGO/RADY
KONSULTACYJNO-DORADCZEJ PRZY PREMIERZE RP/MARSZAŁKU SEJMU RP/MARSZAŁKU SENATU
RP/RADY DS. EDUKACJI PRZY MEIN LUB INNEJ FORMUŁY „OKRĄGŁEGO STOŁU” –
MIEJSCA POWAŻNEJ, EKSPERCKIEJ
(A NIE POLITYCZNEJ) ROZMOWY I SZUKANIA POWAŻNYCH ROZWIĄZAŃ.
Proponowany skład: posłowie i senatorowie, rodzice, uczniowie, przedstawiciele środowisk akademickich i naukowych oraz NGO, celem opracowania Strategii Rozwoju Oświaty i Edukacji XXI do 2030r. (zamiast incydentalnych, selektywnych interwencji w aktualny system) i planu jej wdrażania oraz prowadzenia stałego i merytorycznego (bezstronnego politycznie) forum nad kondycją/potrzebami szeroko pojętej edukacji i szkoły, podejmowania wspólnych ustaleń/prac/narad i wypracowywania autentycznych, odpowiadających na potrzeby, konkretnych idei/pomysłów/nowych jakości/zmian legislacyjnych/postulatów/rozwiązań (wiele z tych pomysłów i idei już jest wypracowanych w środowisku tzw. “edu-zmiany”, wystarczy je mądrze adaptować i autentycznie chcieć realizować, a gwarantujemy, że zespoły eksperckie, organizacje społeczne i inne podmioty od lat działające na rzecz nowych jakości w edukacji i oświaty są gotowe by współdziałać i współpracować).
3) MODYFIKACJĘ, UAKTUALNIENIE, UREALNIENIE, ODŚWIEŻENIE I
DOSTOSOWANIE DO WYZWAŃ WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA OBECNEJ PODSTAWY PROGRAMOWEJ
Podstawa programowa jest mówiąc wprost przestarzała w kontekście treści kształcenia (w znacznym stopniu oderwanych od rzeczywistości, w której żyje współcześnie człowiek), w kontekście podziału na przedmioty pomiędzy którymi nie ma korelacji i powiązania, w kontekście bardzo ograniczonego (znikomego) i zdecydowanie niewystarczającego włączenia edukacji cyfrowej w praktykę i codzienność edukacyjną.
Oto niektóre zidentyfikowane, niezbędne obszary zmiany:
- Kompetencje cyfrowe to dzisiaj warunek konieczny nauki, a także późniejszego uczestnictwa w rynku pracy oraz społecznej i politycznej partycypacji, narzędzia i treści cyfrowe muszą być w pełni zintegrowane z procesem uczenia (się). W XXI wieku korzystanie z wysokich technologii musi stać się normą, w odróżnieniu od teraźniejszego stosowania ich jako mało popularnego (czasem wręcz zakazanego i zabronionego) akcentu.
- Przeładowana, zbyt szczegółowymi i zwyczajnie nieprzydatnymi treściami, podstawa programowa wymusza pamięciową naukę, nie dając szansy na samodzielność w myśleniu. Obowiązująca podstawa programowa zwyczajnie uniemożliwia (ze względu na swoją obszerność) dostosowanie jej zakresu do możliwości poznawczych dzieci i młodzieży, co powoduje że stawia się na jej bierne i pamięciowe przyswajanie.
- Konieczna jest zmiana modelu podstawy tak, aby szkoła stała się miejscem przede wszystkim rozwijającym kluczowe kompetencje przyszłości – przedmiotowe (m.in. naukowe, wiedzowe, techniczne- w podstawowym zakresie), ponadprzedmiotowe (m.in. umiejętność uczenia się i planowania pracy, umiejętności cyfrowe, umiejętności komunikacyjne (NVC), kompetencje społeczne) i przekrojowe/interdyscyplinarne (m.in. myślenie krytyczne, wyszukiwanie informacji, odróżnianie faktów od opinii, kreatywność, umiejętność współpracy, budowanie relacji, umiejętność rozwiązywanie konfliktów i twórczego rozwiązywania problemów, innowacyjność, umiejętności przywódcze).
- Szkoła nie może być już dłużej
przechowalnią i przygotowalnią do egzaminów. Szkoła musi korzystać z metod,
które uczą porozumiewania się, współpracy i samoorganizacji, pracy projektowej,
planowania.
- Szkoła musi uczyć (się),
przygotowywać do wyzwań przyszłości (m.in. zmiany klimatyczne, kompetencje na
rzecz zrównoważonego rozwoju). Aby to
było możliwe, należy gruntownie przebudować podstawę programową.
4) PODJĘCIE PROGRAMOWYCH DZIAŁAŃ NA RZECZ SYSTEMOWEGO
WŁĄCZANIA EDUKACJI OUTDOOR W SYSTEM EDUKACJI (UWZGLĘDNIONE W NOWEJ PODSTAWIE
PROGRAMOWEJ)
a) zwiększenie ilości czasu edukacji poza salą lekcyjną poprzez długoterminowe projekty międzyprzedmiotowe i nauczanie blokowe m.in. zajęcia z edukatorami przyrody i edukatorami leśnymi, zielona godzina (upowszechnienie edukacji outdoor m.in. poprzez szkolenia dla nauczycieli i studia podyplomowe)
b) reaktywację ogrodów szkolnych i zewnętrznych szkolnych obiektów
rekreacyjnych wykorzystujących proste materiały i naturalne podłoże t.zw.
Bazy Natura, program Zielone Płuca Szkoły, Zielona Grządka (szkolenia dla
samorządów lokalnych i dyrektorów placówek mające na celu podniesienie poziomu
świadomości na temat prawidłowych warunków rozwoju dzieci i młodzieży, potrzeb
i praw dziecka w tym zakresie, system motywacyjny dla nauczycieli, chętnych do
prowadzenia i opieki nad szkolnymi terenami zielonymi)
c) zwiększenie czasu pobytu dzieci i młodzieży poza salami dydaktycznymi podczas odpoczynku między zajęciami lekcyjnymi – obligatoryjnie tzw. duża przerwa na zewnątrz obiektów szkolnych (,,uwolnienie przerw międzylekcyjnych” z obowiązku przebywania w pomieszczeniach szkoły, zmiany w tym zakresie w statutach szkolnych, zorganizowanie skutecznego systemu opieki nad uczniami na zewnątrz budynku podczas przerw i pobytu pod opieką świetlicy szkolnej)
d) zwrócenie uwagi na potencjał czasu zajęć świetlicowych dla dzieci przebywających
w placówkach edukacyjnych od 5 do 10 godzin (przewartościowanie jakości czasu spędzanego w świetlicy w rozkładzie dnia szkoły, określenie możliwości szkoły w zakresie stworzenia wysokiej jakości zajęć pozalekcyjnych na terenie placówki – w tym zajęć outdoor różnego typu, m.in. w zewnętrznych klasach dydaktycznych, Bazach Natura, ogrodach i parkach szkolnych)
e) włączenie projektów zwanych przedszkolami i szkołami leśnymi w system publicznej edukacji – jako równorzędne według prawa oświatowego jak również finansowania ich działalności (w tym zainteresowanie ośrodków akademickich tego typu placówkami jako miejscami praktyk studentów wszystkich kierunków pedagogicznych niezależnie od miejsc i wieku beneficjentów edukacji już od nowego roku akademickiego)
5) OPRACOWANIE (PRZEZ ZESPÓŁ EKSPERTÓW I PRAKTYKÓW) I WYDANIE (PILNE I BEZZWŁOCZNE) UJEDNOLICONEJ WYKŁADNI PRZEPISÓW PRAWA OŚWIATOWEGO
Obecnie prawo jest traktowane w systemie oświaty bardzo swobodnie i
uznaniowo, czego dowodzą liczne interwencje, dokonywane przez organizacje
pozarządowe. Doraźne kontrole Kuratorów nie rozwiązują problemu. Naruszanie
prawa jest tak powszechne, że stało się stanem naturalnym i oczywistym (weźmy
jako przykłady: zapisy w statutach dot. uczniów pełnoletnich, które naruszają
powszechnie obowiązujące przepisy, ocenianie naruszające art. 44b ustawy o
systemie oświaty, ingerowanie statutów w wygląd uczniów i uczennic, zapisy w
statutach, które naruszają przepisy aktów stojących wyżej w hierarchii aktów
prawnych).
W kwestiach administracyjnych – wiele szkół nie zdaje sobie sprawy z obowiązków
prawnych: posiadania ePuapu, BIP, statutu opublikowanego na stronie www (bardzo
powszechne jest nieudostęnianie rodzicom i uczniom statutu nawet na wniosek (!)).
Uznaniowe, wybiórcze, niekonstytucyjne podejście do prawa, czy nawet
nieuświadomione naruszanie artykułu 7 Konstytucji przez szkolne władze jest
niestety oczywistością w polskiej szkole.
Niezbędne jest m.in.
systemowe zajęcie się poniższymi obszarami:
– upowszechnienie (dzięki ujednoliconej wykładni przepisów prawa oświatowego) wiedzyna temat praktycznego i prawidłowego zastosowania przepisów ustawy – Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty i rozporządzeń, zwrócenie uwagi na to, że w szkole też obowiązuje prawo, że szkoła nie może działać według własnego uznania, ale w granicach wyznaczonych przez prawo, że szkoła nie może naruszać praw i wolności uczniów (nieprzestrzegane, łamane i źle interpretowane przepisy – wynikające częściej z niewiedzy niż złej woli, zwłaszcza w obszarze oceniania, niestety nazbyt często prowadzą do patologii i nadużyć, przez które cierpią dzieci i młodzież polskich szkół). Szkoła to element struktury legalizmu prawnego. Szkoła nie może naruszać, prawa nadrzędnego, co obecnie powszechnie jest w niej obserwowane.
– przeprowadzenie dla Dyrektorów placówek oświatowych (w miarę możliwości także dla nauczycieli) obligatoryjnych szkoleń z zakresu prawa oświatowego, ze starannie, a nie przypadkowo dobranymi fachowcami i praktykami w tym zakresie oraz zobligowanie kadry zarządzającej placówkami oświatowymi do przekazania aktualnych (obowiązujących) informacji w tym zakresie Nauczycielom, Uczniom i Rodzicom (prowadzące do bezzwłocznych ewaluacji szkolnych statutów celem usunięcia z nich zapisów niezgodnych z przepisami prawa oświatowego, m.in. statutowe zapisy dot. średniej, średniej ważonej, zapisy dot. ocen z zachowania, itp.).
Celem jest jak największe ujednolicenie statutów placówek oświatowych (uwzględniając, oczywiście, ich typ i specyfikę) oraz doprowadzenie do sytuacji, w której Uczniowie i Uczennice będą, zgodnie z zawartymi w nich zasadami (zgodnymi z prawem), traktowani jako jednostki mające to samo prawo do równego traktowania i godności. Statuty powinny być w miarę możliwości ustandaryzowane oraz obligatoryjnie powinny zawierać klauzulę antydyskryminacyjną – każdy uczeń/uczennica powinien/powinna czuć wsparcie szkoły.
6) PODJĘCIE ZINTENSYFIKOWANYCH, PROGRAMOWYCH DZIAŁAŃ NA RZECZ
ZDROWIA PSYCHICZNEGO I SZEROKO ROZUMIANEGO DOBROSTANU W SZKOLE
a) zmiana funkcji pedagoga szkolnego w szkole, rola pedagoga
szkolnego nie może polegać (tylko?) – jak często ma to miejsce – na interwencji
i porządkowaniu dokumentacji związanej z „uczniem problematycznym”
(wydawanie opinii, dyscyplinowanie, straszenie, doprowadzenie do pionu itd.), a
właśnie na szeroko pojętej profilaktyce zdrowia psychicznego (regularne
warsztaty i akcje związane z rozwojem społecznym i emocjonalnym, szkolne
rówieśnicze grupy wsparcia, grupy dyskusyjne itp.), która obejmuje całą
społeczność szkolną, (a nie tylko uczniów z tzw. “problemami”).
b) stworzenie obowiązkowo pełnego etatu psychologa w każdej szkole (na ponad 20 tysięcy szkół w Polsce zatrudnionych jest tylko 10,8 tys. psychologów), którego zadaniami w szkole są: diagnozowanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów, udzielanie uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej w formach odpowiednich do rozpoznanych potrzeb, diagnozowanie sytuacji wychowawczej w szkole oraz pomoc rodzicom i nauczycielom w rozpoznawaniu i rozwijaniu indywidualnych predyspozycji, możliwości i uzdolnień uczniów, współpraca z radą pedagogiczną i radą rodziców oraz pedagogiem szkolnym.
c) stworzenie warunków i przestrzeni w szkole dla działań (m.in pedagoga
i psychologa szkolnego, kadry pedagogicznej oraz całej społeczności szkolnej)
takich jak:
– powoływanie w szkołach zespołów pomocy psychologiczno-pedagogicznej
(nauczyciele, psycholog, pedagog, rodzice)
– organizowanie wsparcia psychologiczne dla rodziców i nauczycieli
(grupy wsparcia, szkolenia dla rodziców, szkolenia dla nauczycieli
aktualizujące wiedzę) – współpraca
z Kuratoriami Oświaty
– współpraca z poradniami pedagogiczno-psychologicznymi (m.in. w
stałym aktualnym, regularnym szkoleniu nauczycieli – aktualizowanie wiedzy
psychologicznej, wsparcie psychologiczne, superwizja nauczycieli)
– współpraca z rodzicami (rodzice są często najlepszymi specjalistami – jeśli chodzi o wiedzę o swoim dziecku), zebrania/spotkania nie tylko w kontekście omówienia bieżącej sytuacji klasy, przekazania informacji, ale spotkania integrujące, budujące relacje, rodzice sojusznikami nauczycieli/nauczycielek, nauczyciele/nauczycielki sojusznikami rodziców, szkoła i rodzice sojusznikami dzieci i młodzieży, uruchamianie dodatkowych programów naprawczych/profilaktycznych/edukacyjnych (w zakresie szeroko pojętej profilaktyki i ochrony zdrowia psychicznego w szkole) finansowanych w ramach budżetu Państwa, umożliwianie realizacji działań w ramach tych programów organizacjom pozarządowym – podmiotom społecznym z odpowiednim doświadczeniem i wiedzą, co przełoży się docelowo na wzmocnienie kadr pedagogicznych, współdzielenie odpowiedzialności, możliwość zapewnienia adekwatnej, realnej i autentycznej pomocy w zdecydowanie większym zakresie niż aktualnie ma to miejsce
– podjęcie wszystkich możliwych i niezbędnych kroków by deklarowane przez
aktualnego Ministra Edukacji środki w wysokości 187 mln pln przeznaczyć na wsparcie
psychologiczne oraz działania wspierające dzieci i młodzież w kryzysie,
odbudowywanie relacji i integrację (np. uruchomienie grup rówieśniczego
wsparcia, programy tutorskie, wycieczki, edukację/uczenie się w bliskim
kontakcie z naturą- outdoor)
– systemowe wprowadzenie nauczycielskiej superwizji – grup
superwizyjnych lub superwizji indywidualnej, tak, jak ma to miejsce w zawodzie
psychoterapeuty.
– systemowe wprowadzenie interwencji kryzysowej do szkół –
przeszkolenie w tym zakresie już pracujących w szkole nauczycieli i
nauczycielek oraz psychologa i pedagoga, albo nawiązanie stałej współpracy z
interwentem kryzysowym zewnętrznym, tak, żeby każda sytuacja kryzysowa w szkole
została od razu „zaopiekowana”, aby nauczyciele i dyrektorzy mieli fachowe wsparcie
w sytuacjach, które często ich zaskakują, przerastają emocjonalnie
i kompetencyjnie.
7) ZNOWELIZOWANIE PROCEDUR I ZASAD PRZEPROWADZANIA EGZAMINÓW
(MATURALNE I ÓSMOKLASISTY)
a) natychmiastowe zawieszenie w czasie planowanych zmian
egzaminacyjnych dotyczących egzaminu ósmoklasisty (dodatkowy przedmiot)
oraz egzaminu maturalnego, podjęcie wielośrodowiskowej i eksperckiej dyskusji
nad nowa formułą tych egzaminów (aktualna kryzysowa sytuacja związana z
pandemią Covid -19 pogłębiająca i intensyfikująca kryzysy w edukacji jest już
wystarczająco trudna i skomplikowana, wciąż jako społeczeństwo adaptujemy się
do tych kryzysów, to nie jest moment na wprowadzanie dodatkowo takich zmian).
b) matura obowiązkowa z konkretnych, narzuconych odgórnie przedmiotów blokuje
dostęp do studiów wyższych np. niezdany egzamin z matematyki blokuje dostęp do
Akademii Wychowania Fizycznego, Akademii Sztuk Pięknych, filologii polskiej
itd. (przez co nie tracimy wcale wybitnych matematyków, ale sportowców,
artystów) i odwrotnie – niezdany egzamin maturalny z języka polskiego blokuje
dostęp do studiowania np. fizyki.
c) uczeń/uczennica mógłby wybierać przedmioty maturalne zgodnie ze
swoimi preferencjami i własną, indywidualną ścieżką kariery.
d) egzamin ósmoklasisty – egzamin dla Ucznia/Uczennicy (na zasadzie “chcę
i mogę się sprawdzić”). Rozważenie rezygnacji z egzaminu obowiązkowego na rzecz
egzaminu dobrowolnego, rozważenie zmiany formuły egzaminu, rozważenie
uniezależnienia rekrutacji do szkoły średniej od jego wyniku.
e) matura współcześnie – „A gdyby tak matura, jako ten rytuał przejścia, polegała na przygotowaniu projektu, związanego z zainteresowaniami i pomysłem na przyszłość młodego człowieka? Projektu, w którym mógłby się wykazać tym, co potrafi, a nie bać się, że zostanie złapany na tym, czego nie umie. Takiego, w którym mógłby w pewien sposób opowiedzieć samego siebie. Takiego, który mógłby potem zaprezentować na wybranej uczelni, i który mówiłby o nim coś istotnego. Takiego, w którym wykorzystałby gromadzoną przez lata wiedzę w sposób nie odtwórczy, lecz praktyczny, pragmatyczny, interdyscyplinarny, osadzony w kontekście”
(źródło: Czy matura jest nam dziś potrzebna?, E. Manthey, https://www.juniorowo.pl/czy-matura-jest-dzis-nam-potrzebna/?fbclid=IwAR2lFQyaaw2X8LU19SBktONK8ZiAnIvXM-bnan5I6ACQebEPkjBoXyFLqQc)
8) ZMIANĘ ZASAD I PROCEDUR REKRUTACJI DO SZKÓŁ ŚREDNICH
a) całkowite odejście od „konkursu świadectw” (liczenia
średniej, dodatkowych punktów za świadectwa z wyróżnieniem, oraz za wolontariat
za który obecnie płacimy punktami)
- Średnia średniej nie jest równa. Przede wszystkim średnie ocen liczone są według różnych zapisów i kryteriów Wewnątrzszkolnych Systemów Oceniania, ponieważ nie ma ujednoliconych ogólnopolskich systemów, a przede wszystkim Szkoły niepotrzebnie nadpisują czytelne zapisy z Ustawy o Systemie Oświaty (np. wiele szkół w swoich statutach wprowadza zapisy o średniej ważonej, niezgodne z jakimikolwiek przepisami i standardami, zapisy o absurdalnej liczbie ocen w semestrze, ustala średnią ocen na podstawie algorytmów i wzorów, a nie w oparciu o indywidualne możliwości i rozwój ucznia). Warto w tym punkcie zwrócić uwagę, że ocena ważona i uśredniona w ogóle nie jest zgodna z zapisami prawa oświatowego, w którym wielokrotnie podkreśla się, że uczenie się to proces, to rozpoznawanie (nie mylić z uśrednianiem) poziomu i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań określonych w podstawie programowej i wymagań edukacyjnych wynikających z realizowanych w szkole programów nauczania (w przypadku dodatkowych zajęć edukacyjnych). W ustawie ocena jest jasno zdefiniowana jako informacja jak się uczeń ma uczyć, jako pomoc, jako czynnik motywujący. Obecnie powszechna jednowymiarowa ocena cyfrowa nie spełnia tych kryteriów.
- Oceny ze świadectwa wliczane do puli punktów dających wstęp do szkół ponadpodstawowych wydają się nieporozumieniem – uczniowie i rodzice potrafią sobie „wychodzić” (na co pozwalają nauczyciele/nauczycielki) oceny celujące, byle tylko podnieść wynik średniej.
b) zmiana systemu rekrutacji do szkoły ponadpodstawowej, zakładająca
równe szanse absolwentów szkół podstawowych.
c) zmiana zasad i procedur rekrutacji do szkół średnich – priorytetowe
rekomendacje legislacyjne:
REKOMENDACJA LEGISLACYJNA 1
Rekrutacja do szkoły ponadpodstawowej oparta jest w ustawie:
Art. 134 u.2 pp. 1, 2, 3 Prawo Oświatowe.
Gdzie w ustępie 2 napisano:
2. W przypadku większej liczby kandydatów… są brane pod uwagę … :
1) wyniki egzaminu ósmoklasisty;
2) …oceny z j. polskiego i matematyki oraz z dwóch … zajęć;
3) świadectwo ukończenia szkoły podstawowej z wyróżnieniem;
Poniżej wykazane zostanie, że podpunkty 2 i 3 naruszają konstytucyjne
prawo równego traktowania wszystkich obywateli. Tym samym rekomendujemy
wszczęcie procedury legislacyjnej prowadzącej do wykreślenia powyższych dwóch
podpunktów w ustawie.
Uzasadnienie:
Ocenianie w szkole opiera się to tzw. ocenę bieżącą. Jest to ocena
wystawiana (ustalana) na bieżąco w szkole i ma ona spełniać określoną funkcję.
Ustawa o systemie oświaty Art. 44b
5. Ocenianie … ma na celu:
1) informowanie ucznia …;
2) udzielanie uczniowi pomocy … poprzez przekazanie … informacji …;
3) udzielanie wskazówek …;
4) motywowanie …;
5) dostarczanie … informacji …;
6) umożliwienie nauczycielom doskonalenia …
Niestety mimo takiego zapisu w ustawie, oraz kolejnego zapisu:
Z ustawy o systemie oświaty Art. 44zb., gdzie Minister … określił:
4) skalę rocznych, semestralnych i końcowych ocen … , z uwzględnieniem konieczności zapewnienia jednolitego systemu oceniania ucznia.
– statuty poszczególnych szkół w działach dotyczących oceniania,
charakteryzują się dużą dowolnością, która przeczy założeniom jednolitego
systemu oceniania, jak i głównej roli oceny jaką jest informowanie i udzielanie
pomocy oraz wskazówek uczniowi.
Dodatkowo właściwy Minister dla edukacji w drodze rozporządzenia ogłosił:
Rozporządzenie w sprawie oceniania
§7. 1. Począwszy od klasy IV szkoły podstawowej, roczne, … , oraz końcowe oceny klasyfikacyjne … ustala się w stopniach według następującej skali:
1) stopień celujący – 6;
2) stopień bardzo dobry – 5;
3) stopień dobry – 4;
4) stopień dostateczny – 3;
5) stopień dopuszczający – 2;
6) stopień niedostateczny – 1.
W tym miejscu problemem jest to, że skala tych ocen mimo, że dotyczy wyłącznie ocen rocznych i końcowych, jest powszechnie używana jako skala ocen bieżących w ciągu roku szkolnego. Pisząc te słowa, mamy świadomość, że w tym momencie u osoby czytającej może pojawić się niezrozumienie: „stawianie ocen na lekcjach? – przecież zawsze tak było i tak jest, w czym problem? W tym, że po przeczytaniu i analizie Ustawy i Rozporządzenia, okazuje się, że ocenianie w większości szkół w Polsce odbywa się niestety zgodnie z przyzwyczajeniami a nie przepisami prawa.
Minister w rozporządzeniu nie określił progów poziomu przyswojenia
konkretnej wiedzy, aby uzyskać odpowiedni stopień w skali. To z kolei powoduje,
że szkoły w swych zapisach dowolnie żonglują wartością poszczególnych stopni,
co stoi w sprzeczności z zapewnieniem jednolitego systemu oceniania ucznia
opisanego w ustawie.
Rekomendujemy sprawienie (legislacyjne), aby stosowana powszechnie skala
ocen rocznych i końcowych, zawierała procentowy poziom przyswojenia wiedzy
przyporządkowany poszczególnym stopniom, co spowoduje że zwiększymy cechy
jednolitego systemu oceniania ucznia.
Oceny bieżące, wystawiane dzięki rozpoznawaniu ucznia przez nauczyciela
(Art. 44b u.3 ustawa o systemie oświaty), wystawiane różnymi sposobami (Art.
44b u.8 p.2 ustawa
o systemie oświaty), zamykają się w postaci cyfrowej oceny zawartej w skali,
która nie została doprecyzowana.
Oczywistym dla wszystkich jest to, że jedna ocena cyfrowa w jednej szkole, nie jest porównywalna z inną oceną cyfrową w kolejnej szkole.
Taka ocena bieżąca decyduje z kolei o ocenie rocznej oraz o ocenie końcowej.
Tu dochodzimy do sedna rekomendacji.
Zróżnicowana ocena, wystawiona na podstawie arbitralnych
przesłanek, na które ma też wpływ osobista relacja nauczyciela z uczniem,
decyduje o świadectwie, typie tego świadectwa w postaci wyróżnienia, oraz na
kilku ocenach wiodących uwzględnianych
w procesie rekrutacyjnym.
Taki mechanizm z definicji narusza równość szans wszystkich kandydatów do
szkół ponadpodstawowych.
Rekomendujemy, aby w Art.
134 u.2 pp. 1, 2, 3 Prawo Oświatowe doprowadzić do usunięcia pp. 2 i 3.
Jednocześnie pozostawienie kwestii rekrutacji do szkół średnich na podstawie jedynie wyniku egzaminu ósmoklasisty (Art. 134 u.2 pp. 1) nie jest jednak jednoznaczne i chcemy w tym miejscu zwrócić uwagę na bardzo szeroki kontekst tego zagadnienia.
Prowadzenie rekrutacji w oparciu o średnią ocen nie powinno mieć miejsca, jest niesprawiedliwe i wykluczające. Rekrutacja oparta o egzamin zewnętrzny (ósmoklasisty) oraz punktowane osiągnięcia w zatwierdzonych przez MEiN olimpiad tematycznych zdaje się posiadać cechy równości i egalitarności, które to cechy pragniemy wszyscy wprowadzić w systemie oświaty. Jednakże po pierwsze nie można aktualnej formuły tego egzaminu uważać za równościową i egalitarną, a wysoce losową i nieuwzględniającą istotnych różnic między uczniami/uczennicami (talenty, pasje, zainteresowania). Po drugie, testy przeprowadzone są tylko z trzech przedmiotów: języka polskiego, matematyki oraz języka obcego nowożytnego, co całkowicie marginalizuje inne przedmioty np. twórcze (plastyka, muzyka) i przyrodnicze (geografia, biologia). Po trzecie, pojawia się tu uzasadnione ryzyko – “(o)presji uczenia pod egzamin”, czyli kierunkowego przygotowywania ucznia tylko do tego, żeby dobrze zdał egzamin końcowy, co w sposób oczywisty wypacza sens szkoły. Takie (o)presyjne uczenie się do egzaminu staje się wówczas sensem i celem samym w sobie.
A przecież nie o to chodzi. Rozwiązaniem może być rezygnacja z egzaminu ósmoklasisty w ogóle lub przygotowanie takiej formuły egzaminu, aby uczenie “pod klucz” stało się niemożliwym. Po czwarte istnieje spory rozstrzał i różnica pomiędzy tzw. poziomem nauczania/uczenia się w szkołach (jest to wypadkowa wielu czynników, m.in kompetencji nauczycieli/nauczycielek w tym zakresie oraz stosowanej przez nich/przez nie metodyki).
Nie ma szans, by uczniowie/uczennice w każdej szkole w równy, wymiernie podobny sposób, na równym poziomie byli “przygotowani do egzaminu”. Są szkoły, w których stawia się na rozwój potencjału uczniów i uczennic, są szkoły w których ten potencjał się zwyczajnie marnuje.
Czy możliwe jest zatem wdrożenie innej formuły egzaminu ósmoklasisty? Czy możliwa jest rezygnacja z przeprowadzania tego egzaminu w ogóle? Czy możliwe jest wdrożenie innej niż egzamin zewnętrzny koncepcji rekrutacji? Na przykład, rekrutacja na podstawie egzaminu wstępnego przeprowadzanego w dowolnej, właściwej dla danej szkoły formie, zgodnej z „profilem”, misją, wizją konkretnej szkoły. Rekrutacja na podstawie samodzielnego projektu ucznia/uczennicy. Nie musiałby to być jednorazowy egzamin – incydentalny, a raczej coś na kształt procesu rekrutacyjnego (np. wewnętrzna rozmowa kwalifikacyjna, prezentacja własnych pasji, portfolio, nagranie przez kandydata filmu, przygotowanie listu referencyjnego, itd.). Wadliwość tego rozwiązania polega na – mówiąc wprost – jego korupcjogennym charakterze czyli pojawiającej się sposobności/opcji “załatwiania dostania się” do określonej szkoły.
Procedura rekrutacyjna niewątpliwe powinna spełniać wszelkie cechy równości
i egalitarności i konieczne jest wypracowanie jak najlepszego, sprawiedliwego, rzetelnego, mądrego ale i uwspółcześnionego rozwiązania. Procedura rekrutacyjna na pewno nie może uwzględniać ani odbywać się na podstawie średniej ocen z wybranych przedmiotów czy konkursu świadectw. Nie może też opierać się jedynie na podstawie wyniku egzaminu z wybranych przedmiotów w obowiązującej dziś formule.
Podsumowując, w kwestii rekrutacji do
szkół średnich, funkcjonujące dziś rozwiązanie nie jest dobre. Wszyscy zgadzamy się, że potrzeba
wypracowania nowej procedury. W związku z powyższym, uważamy, że najuczciwiej
(szczególnie wobec uczniów i uczennic) jest, możliwie jak najpilniej, powołać ekspercki
zespół, by wspólnie wypracować praktyczne, adekwatne i odpowiadające
współczesnym celom i wyzwaniom edukacji rozwiązanie w tym zakresie.
REKOMENDACJA LEGISLACYJNA 2
Wspomniana wyżej skala ocen, która w myśl ustawodawcy dotyczy wyłącznie
ocen rocznych i końcowych, jest mimo tego faktu używana powszechnie podczas
oceniania bieżącego.
Ocenianie przy pomocy cyfr samo w sobie nie spełnia kluczowej roli oceny
opisanej Ustawie o systemie oświaty Art. 44b ust. 5. o czym wspomniano w
rekomendacji nr 1.
Jedyną znaną oceną spełniającą te kryteria jest ocena kształtująca, powszechnie używana w klasach nauczania wczesnoszkolnego, tzw. ocena opisowa.
Rekomendujemy, aby jedyną formą oceny bieżącej była ocena
kształtująca. Skala ocen cyfrowych dotyczyłaby wyłącznie ocen rocznych i
końcowych jak opisano w ustawie.
A w myśl rekomendacji nr 1, nie uczestniczyłyby te oceny obarczone
arbitralnością,
w procesie rekrutacyjnym do szkół ponadpodstawowych.
REKOMENDACJA LEGISLACYJNA 3
Dotyczy zaniechania wystawiania świadectw z wyróżnieniem. Racjonalne jest poprzestanie na świadectwie z wyszczególnioną listą ocen ze zdefiniowanymi progami opisanymi w rekomendacji nr 1.
Podsumowanie.
Powyższe trzy rekomendacje legislacyjne są jedynie kosmetycznymi zmianami, jednak ich wprowadzenie do systemu oświaty uspokoi coś, co jest obserwowane wewnątrz szkoły. Jest to pogoń za wynikiem, zanik ciekawości ucznia poświęcanej na rzecz chęci uzyskanie wysokiej pozycji w rankingach.
Ocena ma pełnić rolę informacji oraz pomocy dla ucznia, jak
to opisano w ustawie. Dziś tej pomocy uczeń nie otrzymuje uzyskując cyfrową
ocenę bieżącą. To tylko jednowymiarowa cyfra nie niosąca takich informacji.
Dodatkowo obserwowane powszechnie środowiskowe parcie na posiadanie świadectwa z wyróżnieniem zostanie zastopowane, gdy świadectwo to utraci cechy prestiżowej nagrody, która różnicuje dzieci na te ze średnią 4,74 i 4,75. Świadectwo z wyróżnieniem oparte o arbitralne oceny przestanie być także czynnikiem rekrutującym.
Dlatego mówimy „tak”, dla oceny – informacji, a sprzeciwiamy
się ocenie powodującej nieuzasadniony wyścig, który podkręcany jest niezdrowymi
ambicjami osób dorosłych.
Dzieciom chcemy oszczędzić uczestnictwa w tym niezdrowym wyścigu.
Dzieciom chcemy pozostawić ciekawość i pasję poznawczą.
Dlatego, proponujemy całkowite odejście od ocen cząstkowych
wyrażonych cyfrą w skali stopni oraz intensywne i szeroko zakrojone szkolenia
nauczycieli z zakresu udzielania konstruktywnej informacji zwrotnej.
9) PRZEPROWADZENIE OGÓLNOPOLSKIEJ, WSPÓLNEJ KAMPANII
SPOŁECZNEJ PROMUJĄCEJ NOWE JAKOŚCI W EDUKACJI I ODEJŚCIE OD „TRADYCYJNEJ
PRUSKIEJ SZKOŁY” ROZUMIANEJ JAKO OPARTEJ NA PRZYMUSIE, CIĄGŁEJ KONTROLI I
OCENIE, RYWALIZACJI, PRZEMOCOWYM DRYLU, DYSCYPLINIE I ŚCISŁEJ HIERARCHII.
Jest to element zarówno istotny, jak i generujący koszty, które można
zainwestować w inne wskazane wcześniej obszary. Nie można go jednak zaniedbać i
się na nim nie skupić, gdyż nie można pominąć w procesie zmian edukowania i
informowania o nich społeczeństwa oraz ich promowania. A przede wszystkim jest
to także droga do szerokiego namysłu i dyskusji nad stanem i kondycją polskiej
edukacji.
10) ZMIANĘ ROLI KURATORIÓW OŚWIATY
a) kuratoria jako centra szeroko pojętego wsparcia dla szkół/placówek
oświatowych,
np. w zakresie prowadzenia regularnych superwizji dla kadr pedagogicznych
(adekwatnie do potrzeb), szkoleń i konsultacji (regularnie i adekwatnie do
potrzeb) – poszerzenie aktualnie pełnionej roli tej instytucji jako tylko
interwencyjnej, nadzorczej i sprawdzającej.
Działalność Kuratoriów Oświaty widzimy jako:
– nadzorowanie i kontrolowanie przestrzegania prawa w tym praw
ucznia/uczennicy
– wsparcie psychologiczne (organizowanie superwizji, grup
wsparcia), prawne, merytoryczne i organizacyjne (np. pomoc i doradztwo w
tworzeniu szkół/kolektywów edukacyjnych skupiających dzieci/młodzież w edukacji
domowej, tworzeniu/opracowywaniu statutów – zamiast tylko interwencyjnego ich
sprawdzania, pomoc w zdobywaniu środków zewnętrznych-grantów) i doradczym (np.
przy pozyskiwaniu np. środków unijnych do realizacji projektów (dziś
nauczyciele i księgowi różnych placówek uczą się tego w praktyce, czyli na
swoich błędach, KO jako platformy/ośrodki/centra sieciowania i współpracy
międzyszkolnej oraz międzysektorowej -współpraca z przedsiębiorcami i
organizacjami pozarządowymi, łączenie projektowe, współorganizacja wizyt
studyjnych)
b) zmiany w procedurach związanych z postępowaniami i rozstrzyganiem skarg, zażaleń i sporów na linii uczeń-nauczyciel.
Należy przede wszystkim zapewnić możliwość rozwiązywania sporów szkolnych
drogą rzetelnego wyjaśnienia sprawy i mediacji z udziałem bezstronnego podmiotu
(np. rzecznik praw ucznia/uczennicy, organizacja pozarządowa) i z jednoczesnym
zagwarantowaniem uczniowi, że nie spotkają go żadne reperkusje za to, że
postanowił zgłosić sprawę.
Modyfikacji potrzebuje też postępowanie dyscyplinarne – w praktyce bardzo
trudno aktualnie o uruchomienie postępowania dyscyplinarnego wobec
nauczyciela/nauczycieli czy dyrektora/dyrektorki szkoły (nawet w oczywistych
przypadkach), w takich sprawach stroną najczęściej poszkodowaną są uczniowie,
którzy nie mają możliwości odwołania się od decyzji o niewszczęciu lub
umorzeniu postępowania.
11) WZMOCNIENIE I WSPARCIE NAUCZYCIELI ORAZ POPRAWA JAKOŚCI
PRACY W SZKOLE I PRZEZ TO PRACY SZKOŁY
a) wzmocnienie konstrukcji/kondycji psychicznej i dobrostanu nauczycieli/nauczycielek, poprzez obowiązkowe badania psychiatryczne i psychologiczne w ramach badań lekarskich, których nie można przecież traktować jako rzeczy uwłaczającej nauczycielowi, a rzecz konieczną i wspierającą. Sami zainteresowani zwracają często uwagę, że regularnie przechodzą badania okresowe, które skupiają się wyłącznie na sferze “fizis”, z pominięciem sfery “psyche”, która jest przecież najbardziej wrażliwą i równocześnie najmocniej wystawioną na próbę w tym trudnym zawodzie.
Badania profilaktyczne (wstępne i okresowe) służą z jednej strony
ochronie pracownika,
a z drugiej strony zabezpieczają interes pracodawcy. Dzięki tym badaniom
możliwe jest bowiem wychwycenie tych kandydatów na pracowników i pracowników,
których stan zdrowia nie pozwala na dopuszczenie ich do zawodu/do pracy lub
wymaga odsunięcia od pracy dotychczas przez nich wykonywanej. Badania
psychologiczne przeprowadza się wśród kierowców, osób pracujących na wysokości,
górników, operatorów maszyn, ochroniarzy. Dodatkowo przechodzą je przyszli
strażnicy miejscy, policjanci, sędziowie lub kuratorzy. Jest wysoce zasadne i
wskazane, by przechodzili je również nauczyciele i nauczycielki.
b) wzmocnienie kompetencji – stworzenie wykazu rekomendowanych
szkoleń kompetencyjnych zgodnie z aktualnymi, a nie oderwanymi od
rzeczywistości potrzebami, m.in umiejętność komunikowania się i rozwiązywania
problemów/konfliktów – empatyczna komunikacja (porozumienie bez przemocy), team
building, budowania relacji, neurodydaktyka, neurobiologia, organizacja procesu
uczenia się zgodna z wiedzą o tym jak uczy się mózg. Stworzenie listy
wskazanych lektur/publikacji dla szkolnych kadr pedagogicznych na dany rok –
autentyczna i zgodna z trendami w nauce (pedagogika, psychologia,
neurobiologia) i aktualizowanie tej listy oraz wiedzy na bieżąco.
c) wsparcie organizacyjne – wsparcie procesu dydaktycznego poprzez eliminację biurokracji i odciążenie nauczyciela od tworzenia nadmiernej dokumentacji, konieczne zmniejszenie ilości uczniów w oddziałach klasowych
12) WERYFIKACJA STANDARDU KSZTAŁCENIA PRZYGOTOWUJĄCEGO DO
WYKONYWANIA ZAWODU NAUCZYCIELA W
ODNIESIENIU DO SPOSOBU ORGANIZACJI STUDIÓW NAUCZYCIELSKICH (PEDAGOGICZNYCH,
PSYCHOLOGICZNYCH) W KONTEKŚCIE METODYKI UCZENIA AKADEMICKIEGO, TREŚCI
REALIZOWANYCH W RAMACH POSZCZEGÓLNYCH PRZEDMIOTÓW
a) Zwracamy uwagę na proporcje zajęć na studiach wyższych na kierunkach i specjalizacjach nauczycielskich. Często nacisk jest tu bowiem kładziony nie na kompetencje i warsztat, a wiedzę teoretyczną. I jakkolwiek jest niezmiernie ważnym, aby nauczyciel był fachowcem w swojej dziedzinie, tak równorzędnie istotnym są umiejętności interpersonalne, tzw. kompetencje miękkie.
b) Sugerujemy zatem wprowadzenie na studiach pedagogicznych i
specjalizacjach nauczycielskich zajęć z nowoczesnej pedagogiki, edukacji
cyfrowej, neurobiologii, neurodydaktyki, NVC i innych zajęć wspierających
rozwój zarówno własnych kompetencji liderskich i umiejętności pracy zespołowej,
jak i kompetencji uczenia (się) innych. Uczenia (się) budowania relacji,
budowania zespołu, procesów grupowy, kształcenia uczniów na liderów, etc.
Jednocześnie metodyka i dydaktyka akademicka powinna być
wzorowa w kontekście korzystania i praktykowania nowoczesnych koncepcji uczenia
(się).
c) Ponadto wskazujemy na wymiar praktycznych studiów, wnosząc o zdecydowane zwiększenie liczby godzin praktyk studenckich, które powinny odbywać się nie w dowolnych, a we wskazanych przez uczelnię/rekomendowanych/”budzących się” szkołach (może wręcz u wskazanych/rekomendowanych nauczycieli?), gdzie możliwe będzie zebranie tylko dobrych, prawidłowych, właściwych doświadczeń/przykładów pracy w szkole.
13) NOWELIZACJĘ KARTY NAUCZYCIELA (W TYM ROZWAŻENIE
PRZENIESIENIA CZĘŚCI ZAPISÓW KN DO PRAWA OŚWIATOWEGO)
KN (w obecnej formie) chroni często “słabych” nauczycieli/nauczycielki. Nauczyciele/nauczycielki, nawet jeśli nierzetelnie wykonują swoją pracę i nie realizują właściwie treści programowych z uczniami, wciąż mogą pracować, bo znajdują się pod szczególną ochroną (KN). Zwolnienie nauczyciela jest trudne, a często zwyczajnie niemożliwe. Dyrektorzy, rodzice, uczniowie nie mają narzędzi aby skutecznie upominać się o jakość procesu kształcenia zależnego od jakości pracy danego nauczyciela/nauczycielki.
Warto zwrócić także uwagę, że np. w przypadku postępowania dyscyplinarnego – nie ma statusu pokrzywdzonego – uczeń/uczennica nie może skutecznie dochodzić swoich praw, nie może zaskarżyć niewszczęcia postępowania. Konieczne jest zatem doprecyzowanie/ustalenie jasnych procedur zawiadamiania (kto może i kogo zawiadamia?) o deliktach dyscyplinarnych oraz umożliwienie legislacyjne wszczęcia postępowania dyscyplinarnego przez rodzica.
Ponadto, trzeba podkreślić, że system obowiązujący awansu zawodowego
wyczerpał już swój potencjał motywacyjny. System awansu powinien i musi
opierać się w większym stopniu na roli, którą nauczyciel/nauczycielka pełni w
szkole i procesie nauczania/uczenia/wychowania, a nie na biurokratycznym
gromadzeniu dokumentacji (certyfikatów i zaświadczeń). Należy go powiązać z
przemyślanym i adekwatnym systemem motywacyjnym w tym elastycznymi
rozwiązaniami płacowymi – z oddaniem zdecydowanie większego pola decyzji
dyrektorom oraz organom prowadzącym (z uwzględnieniem ewaluacji i informacji
zwrotnych od uczniów/uczennic i rodziców). Sama ewaluacja i ankiety
ewaluacyjne wypełniane raz w roku przez uczniów i rodziców powinny być w
szkołach standardem.
14) UWZGLĘDNIENIE I REALNE WŁĄCZENIE W PROCESY KSZTAŁCENIA WSPÓŁPRACY Z POTENCJALNYMI PRACODAWCAMI (PRZEDSIĘBIORCY) ORAZ SPECJALISTAMI W KONKRETNYCH DZIEDZINACH/ZAWODACH
Wskazujemy na konieczność przeprowadzenia, a w raczej ciągłego
przeprowadzania konsultacji i ciągłej ze środowiskiem akademickim i naukowym,
przedsiębiorcami, pracodawcami i analitykami, które dawałaby prawdziwy, a nie
fikcyjny i wyobrażeniowy, perspektywiczny ogląd sytuacji
ekonomiczno-gospodarczej i zapotrzebowania rynku na pracowników (udział
przedstawicieli w spotkaniach i działaniach
Zespołu Parlamentarnego/Rady Konsultacyjno-Doradczej przy Premierze
RP/Marszałku Sejmu RP/Marszałku Senatu RP/Rady ds. Edukacji przy MEiN.)
Jednym z rozwiązań byłoby wdrożenie w Polsce na większą skalę tzw. systemu dualnego, bardzo popularnego w Niemczech, w którym lokalne przedsiębiorstwa biorą udział w kształceniu swoich przyszłych pracowników już na poziomie szkoły zawodowej/technikum, ściśle współpracując ze szkołą i oferując zaplecze do praktycznej nauki zawodu (np. wizyty studyjne w firmach/zakładach pracy, lekcje przedsiębiorczości z przedsiębiorcami).
15) INICJOWANIE I PODEJMOWANIE REALNYCH DZIAŁAŃ NA RZECZ PROMOWANIA I UPOWSZECHNIANIA PARTYCYPACJI UCZNIÓW WE WSZYSTKIE ZADANIA REALIZOWANE PRZEZ SZKOŁĘ, ICH SAMORZĄDNOŚCI, SAMOSTEROWNOŚCI A TAKŻE WZMOCNIENIE ICH ROLI, KOMPETENCJI I WPŁYWU W SZKOŁACH, REALNA, NIE FIKCYJNA DEMOKRATYZACJA SZKOŁY (W TYM UPOWSZECHNIENIE POWOŁYWANIA RADY SZKOŁY).
Postulujemy działania na rzecz zwiększania świadomości uczniów/uczennic w zakresie praw i godności obywatelskich, wzmocnienie Samorządów Uczniowskich – SU powinien w realny sposób móc decydować o tym, jak wygląda codzienne życie szkoły, a nie tylko decydować jedynie o problemach typu symbolicznych już niemal gazetek szkolnych, a naprawdę ważkich i dotyczących życia szkoły problemach (np. referendum dotyczące prac domowych – powinny być, czy nie?). Realne włączanie rodziców w edukację szkolną ich dzieci na terenie danej placówki. Warto też zwrócić uwagę na konieczność wzmocnienia w tym zakresie kompetencji nauczycieli.
16) WDRAŻANIE NA WIELU POLACH WIZJI SZKOŁY JAKO PRZESTRZENI
DLA EDUKACYJNEJ RÓŻNORODNOŚCI w kontekście możliwości
realizowania wielu ścieżek edukacyjnych do wyboru: szkoła publiczna, edukacja
domowa, kolektywy edukacyjne, świetlice naukowe, zielone szkoły, szkoły i
przedszkola leśne itp.
Polska szkoła, polski system oświaty, polski model edukacji
musi bezwzględnie
i niezwłocznie zmienić priorytety. Powyższy katalog nie jest kompletny, obejmuje jedynie
postulaty najbardziej pilne, odzwierciedlające najważniejsze aktualnie
oczekiwania społeczne.
Jako organizacje społeczne, podmioty, których jednym z nadrzędnych celów jest wspieranie inicjatyw w obszarze edukacji, jako eksperci, specjaliści różnych dziedzin, praktycy jesteśmy gotowi podjąć się współpracy, celem realizacji powyższego, na wszelkich możliwych polach, bezzwłocznie i natychmiastowo. Lista osób i organizacji poniżej podpisanych nie jest listą zamkniętą. Jednym wspólnym głosem, odważnie i pewnie apelujemy o odpowiedź oraz konkretne i rzetelne działania. Opracowane postulaty, wnioski i rekomendacje wyrażają zdecydowane i stanowcze oczekiwanie społeczne zmian w edukacji, które obserwujemy i którego doświadczamy (zmian adekwatnych i będących odpowiedzią na faktyczne i zdiagnozowane potrzeby oraz problemy). Liczymy na to, że spotkają się one ze zrozumieniem oraz przede wszystkim staną się podstawą przemyślanej, strategicznej i rzetelnej reformy polskiego systemu edukacji.
Podpisano in gremio:
Stowarzyszenie dO!PAmina Lab
Stowarzyszenie Umarłych Statutów
Fundacja Edukacji Domowej
Fundacja Rozwoju Przez Całe Życie
Fundacja Bez Ocen (Instytut Zwinnej Edukacji)
Fundacja Budząca się szkoła
Edukatorium
Fundacja Ja Nauczyciel
Arena Kreatywnej Edukacji
Fundacja Arena i Świat
Fundacja Edu Tank
Elżbieta Manthey (juniorowo.pl)
Marcin Stiburski (Szkoła Minimalna)
Anna Szulc (Nowa Szkoła)
Agnieszka Adamczak
Alina Czyżewska (członkini sieci obywatelskiej Watchdog Polska)
Anna Cieplak
Anna Falkiewicz-Jach
Edyta Krygier
dr Marzena Żylińska (BSS)
dr Łukasz P. Ratajczak
dr Anna Ratajczak
dr Monika Kościelniak
dr hab. Joanna Wowrzeczka
dr Tomasz Tokarz (Wspieram Ucznia)
dr Dominika Hoffman Kozłowska (Uniwersytet Śląski)
dr hab. prof. UŚ Michał Krzykawski
dr Marta Grześko-Nyczka
dr Magdalena Barańska
dr Patrycja Wesołowska
dr Borys Bińkowski – Szkoła od Nowa
Agnieszka Kuźba (Fundacja Bezpieczne Gniazdo Safe Nest)
Aleksandra Bukowska
Justyna Gorce – Balut (Leśna Akademia Sztuki)
Agnieszka Gardas (Montessori Mountain Schools)
Bartek Guentzel (Droga do Lasu)
Katarzyna Sowa (Fundacja Bajkowy Las)
Olga Maj (Fundacja -Dzieci w Naturę)
Wiktor Naturski (Stowarzyszenie Edukatorów Leśnych, Fundacja Holiedukacja)
Beata Bilska (Partia Zieloni)
Weronika Szkudlarek (Fundacja Strefa Zieleni)
Mariusz Antolak (Fundacja w Krajobrazie)
Weronika Gąsior (Fundacja Neurolandscape)
Marianna Kłosińska
Fundacja Bullerbyn na rzecz wspólnoty dzieci i dorosłych
Fundacja Dzieci Mają Głos
Fundacja Zaawansowanych Technologii
