Tak naprawdę z wielkim smutkiem przedstawiamy Państwu wyniki naszego badania pilotażowego, którego celem była próba określenia trudności, z jakimi na co dzień w swoim środowisku szkolnym zmagają się dzieci i młodzież oraz zdefiniowanie form wsparcia instytucjonalnego, które są autentycznie dla nich dostępne w ich najbliższym otoczeniu.
Na wstępie, najważniejsze słowa kierujemy do dzieci i młodzieży, do wszystkich młodych osób, które wypełniły nasza ankietę… DZIĘKUJĘMY za zaufanie! SŁYSZYMY WAS! WIDZIMY WAS! Z całą mocą, zaangażowaniem i niestrudzenie, będziemy działać na Waszą rzecz. Jesteście WAŻNI!
W dniach 22 listopada – 10 grudnia 2021 przeprowadziliśmy wśród osób uczniowskich z całej Polski (na trzech poziomach edukacyjnych: edukacji wczesnoszkolnej, szkoły podstawowej i szkoły ponadpodstawowej) badanie pilotażowe, w formie ankiety. Pomiar przeprowadziliśmy przy użyciu specjalnie w tym celu opracowanego kwestionariusza. W badaniu, w sumie wzięło udział 1170 osób, w tym 543 osoby z Dąbrowy Górniczej. 91% odpowiedzi zostało udzielonych przez osoby, które znajdują się w przedziale wiekowym: 13-19 r.ż.
Ankieta została opracowana przez zespół dOP!Amina Lab z konsultacyjnym wsparciem ekspertów. Udostępniliśmy ją on-line i upowszechnialiśmy dostęp do niej głównie poprzez spotted szkół czyli kanały nieformalne, prowadzone przez uczniów i uczennice, ”wrzucaliśmy” ją też na miejskie grupy, bardzo nikła liczba szkół udostępniła je na swoich oficjalnych profilach. Zależało nam na uzyskaniu jak najbardziej szczerych odpowiedzi i zagwarantowaniu poczucia anonimowości osób uzupełniających ankietę.
Oczywiście, już w trakcie przeprowadzania ankiety pojawiły się w Internecie komentarze typu „wszystko zależy od tego, kto tego typu badania przeprowadza”, ale z całą mocą musimy jeszcze raz podkreślić, że ankieta była ANONIMOWA i OGÓLNODOSTĘPNA oraz przeprowadzona bez założonej tezy. Można, oczywiście, próbować podważyć jej wyniki, bo nie jesteśmy socjologami, bo „grupa badawcza” była przypadkowa, ale na pewno nie można zamykać na nią oczu i powiedzieć – „no a czego się spodziewaliście”.
Wyniki wydają się być jednak jednoznaczne, alarmujące i – mimo, że nie są szczególnie zaskakujące – co najmniej zasmucające. Możemy, my dorośli, nadal przepychać się między sobą swoimi racjami, możemy poczytać (lub nawet nie) i powiedzieć – „nic nowego”. Tym jednak, co powinno się teraz wydarzyć (zwłaszcza jeśli się jest nauczycielem, nauczycielką, pracuje się w szkole, jest się rodzicem) jest postawienie sobie co najmniej dwóch pytań:
- Dlaczego tak się dzieje i jaką odegrałem w tym rolę?
- Co możemy/co ja mogę, a wręcz co musimy/co ja muszę z tą wiedzą zrobić?
Inaczej rzecz ujmując – możemy albo przejść nad tym do porządku dziennego i machnąć ręką („przecież tak zawsze było, jest i będzie”) albo przestać godzić się na stan rzeczy, do którego wspólnie doprowadziliśmy. Do którego wciąż doprowadzamy. Zamykanie oczu, nie zmienia faktu, że coś się wydarza i dzieje. I nie zmieni tego fakt przerzucanie się winą (od ministerstw, przez kuratoria, samorządy, rodziców i nauczycieli, na samych uczniach i uczennicach kończąc). Zmienić możemy to my. Wszyscy. Ale nie gadaniem – działaniem. Tu i teraz. Realnym, bez ociągania i udawania – „ale to przecież nie ja”. Szkoła jest nasza.
Uzyskane i podsumowane w raporcie odpowiedzi pozwalają na jednoznaczne wskazanie obszarów problematycznych. Nie będzie też żadnym nadużyciem stwierdzenie, że wyniki badań potwierdzają to, na co (w związku z codzienną organizacją procesów uczenia się i wychowania w szkołach) wskazują nurty nowoczesnej pedagogiki, psychologii oraz neurobiologii a także „obrońcy” praw uczniowskich. I znowu pojawia się to pytanie – czy my, dorośli, cokolwiek z tym zrobimy, czy wyciągniemy wnioski i przewartościujemy sposób myślenia, czy raczej po raz kolejny, wzruszymy tylko ramionami, okopiemy się na swoich pozycjach i z pewną dozą nieśmiałości (a niektórzy zapewne, niestety, z nonszalancją i butą) będziemy wymachiwać transparentem z napisem – „trudno, co zrobić?”?
Zapraszamy do dyskusji, prosimy o refleksje, a przede wszystkim – UDOSTĘPNIANIE I DZIAŁANIE.