„Większość dzieci to niesamowicie krytycznie myślący ludzie, do momentu, gdy je uciszymy” (B.Hooks)
Bądź cicho! Cisza! Dzieci i ryby głosu nie mają! Nie, bo nie! Zrobimy tak, bo ja tak chcę! Nie pyskuj! Teraz ja mówię! Dorośli często używają takich powiedzeń. Wydaje się, że te słowa to częsty sposób na odpowiedź, gdy brakuje argumentów, cierpliwości albo czasu na wyjaśnienia.
Dzieci, nastolatki, młodzi ludzie chcą być widziani i słyszani. Odbierając im głos, dorośli dają im do zrozumienia, że ich opinie/zdanie na dany temat nie są ważne i nie mają wartości. Że ich uczucia, potrzeby, emocje, wartości nie mają znaczenia. Młodzi ludzie uczą się szacunku do siebie samego i innych na podstawie tego jak szanują ich rodzice ale i inni dorośli (na przykład w szkole).
Nie daj się uCISZAć to kampania zwracająca uwagę na to, że każdy ma prawo do wyrażania swojego zdania a kreowanie, budowanie własnego światopoglądu przez dzieci i młodzież nie powinno i nie może być dla dorosłych problemem. Nawet i zwłaszcza wtedy, kiedy nastolatki/nastolatkowie mówią o rzeczach trudnych lub dla dorosłych niewygodnych, kiedy krytykują albo kiedy prezentują odmienne zdanie/opinie, lub kiedy dopominają się poszanowania ich praw i wolności.
Jaka jest podstawa prawna dla wolności słowa oraz swobody wyrażania opinii?
Art. 54 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
1. Każdemu zapewnia się wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji.
Art. 12 Konwencji o Prawach Dziecka
1. Państwa-Strony zapewniają dziecku, które jest zdolne do kształtowania swych własnych poglądów, prawo do swobodnego wyrażania własnych poglądów we wszystkich sprawach dotyczących dziecka, przyjmując je z należytą wagą, stosownie do wieku oraz dojrzałość dziecka.
Art. 11 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej
1. Każdy ma prawo do wolności wypowiedzi. Prawo to obejmuje wolność posiadania poglądów oraz otrzymywania i przekazywania informacji i idei bez ingerencji władz publicznych i bez względu na granice państwowe.
Art. 10 Europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności
`1. Każdy ma prawo do wolności wypowiedzi. Prawo to obejmuje wolność posiadania poglądów oraz otrzymywania i przekazywania informacji i idei bez ingerencji władz publicznych i bez względu na granice państwowe. Niniejszy przepis nie wyklucza prawa Państw do poddania procedurze zezwoleń przedsiębiorstw radiowych, telewizyjnych lub kinematograficznych.
Nie ważne że jesteśmy niepełnoletni, w relacjach wychowawczych i edukacyjnych, powinniśmy być traktowani jako równorzędny dorosłemu partner dialogu. Jesteś kompetentnymi osobami posiadającymi wrodzone prawo, godność i zdolność do wyrażania własnego zdania i uczestniczenia w podejmowaniu decyzji, dotyczących Naszego życia.
Mówiąc o wolności słowa nie można jednak zapominać, że nie jest ona jednoznaczna z przyzwoleniem na zachowania godzące w zasady współżycia społecznego i podstawową kulturę. Wolnością słowa nie można usprawiedliwiać dyskryminacji, hejtu, mowy nienawiści Obrażanie innych to zaprzeczenie wolności słowa i zawsze wymaga zdecydowanej i stanowczej reakcji.
Dialogowanie z młodzieżą i z dziećmi, oparte na równości uczestniczących w nim podmiotów, jest ważną kompetencją dorosłych (rodziców/nauczycieli/nauczycielek).
A jakie Ty, czytający to dorosły, nadajesz znaczenie prawu dzieci i młodzieży do wyrażania własnego zdania?
Kampania jest realizowana w ramach projektu „poMOC -program rówieśniczego wsparcia i działania” współfinansowanego ze środków Narodowego Instytutu Wolności Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021-2030.
Szczególne podziękowania za zaangażowanie i pomysły dla Ani, Magdy, Marty, Martyny, Zuzi, Wiktora, Zuzi, Hani, Magdy i Agaty.